Kaedah Pengajian Tafsir Al-Quran di Malaysia: Sorotan Literatur Dari 2018-2023
Methods of Quranic Interpretation Study in Malaysia: Literature Review From 2018-2023
DOI:
https://doi.org/10.53840/jpi.v16i2.285Keywords:
Pengajian Tafsir, Tradisi Pengajian Tafsir, Tafsir dalam Media Baharu, Pusat Pembelajaran Tafsir, Tafsir al-QuranAbstract
Pengajian tafsir di Malaysia mengalami perubahan dari pelbagai sudut sama ada platform pengajian, silibus dan kandungan serta pendekatan pengajaran dan pembelajaran. Sebelum abad ke-20, pengajian tafsir telah dijalankan di rumah tuan guru, pondok, masjid dan surau. Kemudian, ia semakin berkembang dengan lebih pesat selepas pertengahan abad ke-20 apabila diajar di sekolah dan madrasah seterusnya di institusi pengajian tinggi. Pembelajaran tafsir terus giat dijalankan di institusi-institusi tersebut dan kini dilaksanakan juga melalui media baharu untuk memberi ilmu dan kefahaman kepada masyarakat mengenai tafsir al-Quran. Oleh itu, kajian ini bertujuan menyoroti bentuk-bentuk pengajian tafsir melalui institusi di Malaysia. Kajian ini menggunakan reka bentuk kualitatif dengan metode analisis kandungan terhadap literatur dalam tempoh 2018 sehingga 2023. Data kemudian dianalisis secara deskriptif bertema dan mendapati dua tema iaitu pengajian tafsir di institusi bukan formal dan pengajian tafsir di institusi formal. Kajian merumuskan bahawa kaedah pengajaran tradisional dalam pengajian tafsir di masjid masih dikekalkan walaupun kaedah tersebut tidak mengikut arus semasa. Selain itu, pusat pembelajaran umum sebagai institusi bukan formal yang melaksanakan pengajian tafsir belum diteroka dalam penyelidikan. Demikian juga pengajian tafsir dalam media baharu di Malaysia masih kurang mendapat tempat dalam penyelidikan akademik.
References
Achmad Rifai. (2020). Tafsirweb: Digitalization of Quranic Interpretation and Democratization of Religious Sources in Indonesia. Jurnal At-Tibyan: Jurnal Ilmu Alquran Dan Tafsir, 5(2), 152–170. https://doi.org/10.32505/jurnal
Aufa Dzakiyyah Rahmi, & Novizal Wendry. (2022). Tafsir dan New Media Studi tentang Ayat Iman Menurut Hanan Attaki. Jurnal Ulunnuha, 11(2), 150–167. https://www.YouTube.com/c/HananAttaki
Azmil Hashim, Nazirul Izzati Ani, & Mohd Marzuqi Abdul Rahim. (2018). Strategi Pengajaran Tafsir Al-Quran dalam kalangan Guru Pendidikan Islam. Journal of Islamic and Arabic Education, 10(2), 1–9.
Facebook Tadabbur Centre. (t.th.). Reviews. https://www.facebook.com/TadabburCentre/reviews 4 April 2023
Haziyah Hussin, & Latifah Abdul Majid. (2013). Early Development of Quranic Exegesis in Malaysia. In International Journal of Asian Social Science (Vol. 3, Issue 8). http://www.aessweb.com/journal-detail.php?id=5007
Ismail Awang. (1983). Pengajian dan Pengajaran al-Quran di Kelantan Selepas Merdeka [Tesis Sarjana]. Universiti Kebangsaan Malaysia.
Ismail Bin Yusoff. (1995). Perkembangan Pengajian dan Penulisan Tafsir di Malaysia [Disertasi Sarjana]. Universiti Malaya.
Lia Qurrato Aini. (2020). Perspektif Barakah dalam Kesarjanaan Muslim Barat: Studi Atas Pemikiran Nouman Ali Khan di Youtube. Mushaf: Jurnal Tafsir Berwawasan Keindonesiaan, 1(1), 53–75.
Moh. Azwar Hairul. (2020). Tafsir Al-Qur’an di Youtube. Jurnal Al-Fanar, 2(2), 197–213. https://doi.org/10.33511/alfanar.v2n2.197-213
Mohammad Haziq Mohd Isnin, & Abdul Hafiz Abdullah. (2020a). Metodologi Pengajian Tafsir al-Quran di Pondok Kiyai Haji Sohali Solihin (KHSS), Merlong, Rengit, Batu Pahat Johor. In
Abdul Mukti Baharudin, Mohd Hasbi al-Shiddique bin Ahmad, Zaidul Amin Suffian Ahmad, & Wan Fakhrul Razi bin Wan Mohamad (pnyt.), Isu-isu Kontemporari dalam Pengajian al-Quran & al-Sunnah (pp. 71–78). Penerbit FPPI Kolej Universiti Islam Antarabangsa Selangor.
Mohammad Haziq Mohd Isnin, & Abdul Hafiz Abdullah. (2020b). Pendidikan Pondok Sebagai Sebuah Institusi Pengajian Tafsir al-Quran di Negeri Johor. In Baharom Kassim, Mustaffa Abdullah, Abd. Karim Ali, & Nor ’Azzah Kamri (pnyt.), Pemberdayaan Jaringan Strategik Ummah: Melakar Kecemerlangan Masa Hadapan (pp. 1–20). Persatuan Ulama’ Malaysia.
Mohammad Haziq Mohd Isnin, & Abdul Hafiz Abdullah. (2021a). Pendidikan Pengajian Tafsir al-Quran di Institusi Pondok dan Masjid Negeri Johor Terhadap Pembangunan Modal Insan Cemerlang. In Baharom Kassim, Abd Karim Ali, Muhammad Alihanafiah Norasid, Mumammad Ikhlas Rosele, & Muhammad Safwan Harun (pnyt.), Keluarga Malaysia dan Perpaduan Umat (pp. 581–597). Persatuan Ulama Malaysia.
Mohammad Haziq Mohd Isnin, & Abdul Hafiz Abdullah. (2021b). Pengajian Tafsir Al-Quran Di Masjid Negeri Johor Dalam Membentuk Peribadi Umat Islam. Journal of Fatwa Management and Research, 26(2), 394–407. https://doi.org/10.33102/jfatwa.vol26no2.425
Monika @ Munirah Abd Razzak, & Nik Mohd Zaim Ab Rahim. (t.th.). Aplikasi Media dalam Mentadabbur al-Quran: Kajian Surah al-Ikhlas oleh Nouman Ali Khan. http://conference.kuis.edu.my/isra/eprosiding/pdf/001-ISRA-2017.pdf 18 Jun 2023
Monika @ Munirah Abd Razzak, & Nik Mohd Zaim Ab Rahim. (2018). Pengajian Tafsir Melalui Media Baru: Analisis Metode Dato’ Dr Danial Zainal Abidin. Jurnal Sultan Alauddin Sulaiman Shah, Special Issue, 531–541.
Mustaffa Abdullah. (2009). Khazanah Tafsir di Malaysia. Akademi Pengajian Islam Universiti Malaya.
Nafiisatuzzahro’. (2018). Transformasi Tafsir al-Quran di Era Media Baru: Berbagai Bentuk Tafsir al-Quran Audiovisual di Youtube. Hermeneutik: Jurnal Ilmu al-Quran Dan Tafsir, 12(2), 3265.
Noor Najihan Jaafar, & Hj. Norakyairee Hj. Mohd Raus. (2014). Pelaksanaan Kelas Pengajian Tafsir Al-Quran & Hadith: Kajian Terhadap Beberapa Masjid Terpilih Sekitar Nilai dan Wilayah Persekutuan. https://oarep.usim.edu.my/jspui/handle/123456789/11534
Norakyairee Mohd Raus. (2006). Tafsir al-Quran Studies in Selected Mosques in Kuala Lumpur [Dissertation of Master]. International Islamic University Malaysia.
Norullisza Khosim, Hayati Hussin, & Abdulloh Salaeh. (2018). Lima Bentuk Inovasi dalam Pengajaran dan Pembelajaran Subjek Tafsir Maudu’i dalam Kalangan Pelajar Fakulti Pengajian Quran dan Sunnah, USIM. Journal of Fatwa Management and Research, 645–659.
Nur Laili Alfi Syarifah. (2020). Tafsir Audiovisual: Kajian Penafsiran Gus Baha di Channel Youtube al-Muhibbiin dan Implikasinya Bagi Pemirsa [Skripsi ]. Institut Ilmu al-Quran (IIQ).
Nurzatil Ismah Azizan, Nazneen Ismail, Siti Mursyidah Mohd Zin, & Nur Fatihah Zainuddin. (2021). Metode Pengajian Tafsir Al-Quran Institusi Pondok Di Malaysia. Jurnal Pengajian Islam, 14(Special Issue), 50–58.
Omar bin Abu Khari. (2006). Pengajian Tafsir di Institusi Pondok: Kajian Terhadap Tiga Buah Pondok di Negeri Kedah [Disertasi Sarjana Pengajian Islam]. Universiti Kebangsaan Malaysia.
Roudlotul Jannah. (2021). Tafsir al-Quran Media Sosial: Studi Model Tafsir Pada Akun Instagram @Quranreview [Skripsi]. UIN Maulana Malik Ibrahim.
Schugurensky, D. (2000). The Forms of Informal Learning: Towards Conceptualization of The Field. WALL Working Paper, 19, 1–8. https://tspace.library.utoronto.ca/bitstream/1807/2733/2/19formsofinformal.pdf
Siti Najihah Binti Jamal. (t.th.). Pembelajaran Informal (Pembelajaran di Luar Sekolah/Pembelajaran Persekitaran). https://www.academia.edu/30520163/Pembelajaran_Informal_Pembelajaran_Di_Luar_Sekolah_Pembelajaran_Persekitaran 12 April 2023
Syamimi Amira Shamsul Baharin, & Najah Nadiah Amran. (2021). Kepelbagaian Medium Penyampaian Dakwah Abdul Hadi Awang Semasa Pandemik. Jurnal Al-Turath, 6(2), 2738. http://spaj.ukm.my/jalturath
Wan Fakhrul Razi Wan Mohamad, Mohd Manawi Mohd Akib, & Abdul Azis Awang. (2019). Pengajian Tafsir al-Quran di Pondok Moden Bachok: Satu Tinjauan Awal. International Seminar on Islamiyyat Studies (IRSYAD), 262–269.
Wan Nasyrudin Wan Abdullah, Bunyamin Abdul Rahman, Haziyah Husin, & Hamdi Ishak. (2020). Persepsi Pelajar Terhadap Pengajian dan Pembelajaran Tafsir di Universiti Kebangsaan Malaysia. Tinta Artikulasi Membina Ummah, 6(1), 10–21.
Wildan Imaduddin Muhammad. (2017). Facebook Sebagai Media Baru Tafsir al-Quran di Indonesia (Studi Atas Penafsiran al-Qur’an Salman Harun). Maghza, 2(2), 69–80.
Yassinta Ananda, Novizal Wendry, & Lukmanul Hakim. (2022). Tafsir dan New Media: Studi Penafsiran Ustadz Zulkifli Muhammad Ali di Youtube. Al-Manar: Jurnal Kajian al-Quran Dan Hadits, 8(2), 1–26.
Zalina Binti Ab Majid. (2010). Keberkesanan Pengajian Tafsir dalam Kelas Takmir di Masjid Daerah Alor Gajah Melaka [Disertasi Sarjana Pengajian Islam]. Universiti Kebangsaan Malaysia.
Downloads
Published
How to Cite
Issue
Section
License
Copyright (c) 2023 Jurnal Pengajian Islam
This work is licensed under a Creative Commons Attribution 4.0 International License.
